فراروی از تقابل‏های دوگانه در دیوان حافظ

تقابلهای معنایی از عناصر برجسته‏ی معناشناختی(semantic elements) ساختارباوران است که به برّرسی تثبیت قطبهای دوگانه در آثار ادبی می‏پردازد، امّا فراروی از تقابلهای دوگانه برخورد متفاوتی با زبان در حوزه‏ی تقابلهای معنایی است، بدین معنا که گاه در درون شبکهی گسترده و نظام‏مند تقابلی با مفاهیمی روبه‏رو میشویم که به دلیل فراروی از حوزهها و زمینههای تقابلساز و طرح چشماندازها و افقهای جدید(new horizon) کلامی و معرفتشناختی رویکردی ساختارشکنانه نسبت به تقابلهای دوگانه دارند. در برّرسی ساختاری دیوان حافظ شبکهی سازمان‏یافته و منسجم تقابلهای معنایی به خوبی مشهود است، امّا در افقهای معنایی خاصّ اندیشه و ذهن شاعر، با دست‏یابی به دیدگاهی فراتر از تقابلهای متعارف( normal oppositions) و عناصر شکل دهنده به آنها مبنا(base) و معنای(semantic)تقابلها درهممیریزد و این شکست به دلایل متعدّدی در ساخت زبان صورت میپذیرد که این پژوهش به برّرسی علل و عوامل آن می پردازد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر این پدیده ی معنایی در بیان بهتر مفاهیم انتزاعی است که به روش کتابخانه ای و مطالعه ی کتاب ها و مقالات الکترونیکی انجام شده است.